COACHING VOOR DE BÈTA-PROFESSIONAL - OVERBODIGE LUXE OF ZINNIG?
02 juni 2020 

COACHING VOOR DE BÈTA-PROFESSIONAL - OVERBODIGE LUXE OF ZINNIG?

Coaching … bron van inspiratie.

Toen persoonlijke coaching in het begin van de jaren ’90 doorbrak, waren het vooral leiders en hogere managers die hiervoor in aanmerking kwamen en – meestal stilletjes – positief reageerden. Mensen die vaak toch al wisten hoe ze effectief en succesvol werden in hun organisatie en al behoorlijk zelf-reflecterend waren. Er werd toen heus wel eens een wenkbrauw opgetrokken, of een sarcastische opmerking geplaatst “Gaat het niet goed met je, is er iets mis met je”?, wanneer een MT-lid aangaf persoonlijke coaching te ‘ondergaan’. De meesten hielden het zelfs liever voor zichzelf.

Ik herinner me een Algemeen Directeur bij KPN die zo vooruitstrevend was zijn hele managementteam individueel te laten begeleiden naar een niveau hoger.  Het gaf heel wat ‘reuring’ destijds. De iets oudere leden moesten er ook aan geloven, en wat wás dat onwennig. Het is niet zó maar dat mensen met veel verantwoordelijkheid en status op die hoge plaatsen terecht komen, en daar dan begeleiding bij nodig hebben, dat past meestal niet in hun self-image. Denk aan het boekje “Het drama van het begaafde kind”. De houding van “ikke zelf oplossen” zie ik, anno 2020, nog altijd bij veel hoger opgeleide leiders, content-boegbeelden en ‘kenniswerkers’.

Ik sprak laatst een vitale pientere man, bijna 90 jaar. We hadden het over slimme koppen, hij was Wagenings ingenieur en had het geschopt tot Technisch Directeur van een waterschap. Met diverse mensen en locaties van waterzuivering waarvoor hij eindverantwoordelijkheid had. “Wat heb ik me vaak alleen gevoeld in die functie. Als directie spraken we niet diepgaand over de omgang met mensen, ieder deed gesprekken naar eigen inzicht. Wat had ik destijds graag een klankbord gehad en iemand die me vertelde hoe complexe situaties aan te pakken. Iemand die me uitlegde waarom mensen op een bepaalde manier naar me keken”. Uit zijn fronsen bleek de stille reflectie dat hij zich menigmaal onmachtig gevoeld moest hebben, en ongewenste resultaten van zijn gedrag gekregen had.

 

7 redenen om het lekker zelf te doen.

Er zijn eindeloos veel mensen die een leven lang zonder coach gelukkig zijn en hun successen beleven. Er zijn genoeg motieven om het net als hen te doen, lekker op eigen houtje.  We noemen er 7.

1. Je blijft je eigen persoonlijke gedrag vertonen.

Nee, niet allerlei communicatiestijlen, luistertechnieken en effectiviteitslijstjes. Gewoon je werk doen op jouw manier.

2. Het spaart geld, en scheelt tijd.

Geen tijd te investeren in keuze van de beste coach, afstemming van leerdoelen, reizen, opdrachten uitvoeren, toelichten waarom je iets wel of niet zo uitgevoerd hebt, en hoe het uitpakte. Geen financiële investering ook.

3. Erger je niet aan typisch ‘managementjargon en –gedrag.

Die zijn er genoeg, de adviseurs en coaches met wie nauwelijks nog normaal te spreken is. De termen vliegen eruit, en het lijkt alsof ze nog precies weten waar het over gaat ook.

4. Niemand anders dan jijzelf zegt iets over jouw ontwikkeling!

Ze zien altijd meer mogelijkheden en opties voor je. Vaak vergroot de verwarring zich, en worden keuzes nog lastiger. Krijg je vragen om nog dieper na te denken, je nog bewuster te worden

5. Je vermijdt confronterende feedback en allerlei suggesties

Ja, welke slimme techneut zit daar nou op te wachten? Die verzint die suggesties zelf meestal wel. En feedback, tja zonder kan ook, en scheelt een hoop kopzorgen.

6. Je voelt niet de drang te veranderen ‘voor iemand anders’

Precies! Want voor je het weet, wil je het goed doen voor die coach, laten zien hoe goed je bezig bent. Tja, dat was niet helemaal de bedoeling

7. Je krijgt er niet nog eens 3 problemen bij.

Dat is schering en inslag, je gaat voor 1 doel, en voor je het weet zijn er diverse andere ‘mankementen’ ontdekt aan je. Die moeten eerst verholpen worden voordat we verder kunnen.

Nou, zomaar een aantal tegenwerpingen van techneuten die ik de afgelopen 25 jaar gehoord heb.

 

Ik was een tijdje uit de roulatie geweest. Leeggezogen door mijn werk in combinatie met een complexe thuissituatie.  Leuk werk hoor, uitzoeken hoe ingenieurs efficiënter kunnen samenwerken met behulp van digitale smartboards.  Ik was letterlijk omgevallen en heb toen een maand of 8 thuis gezeten. Ik was goed in mijn werk, maar ik moest opnieuw leren grenzen trekken, ‘goed is goed genoeg’ leren en afleren voor iedereen te zorgen. Die dingen hadden regelrecht invloed op mijn resultaat en op hoe ik me voelde.

Wat is coaching eigenlijk?

Regelmatig weerklinkt die vraag bij overweging van een coachingstraject. Juist bèta-professionals hebben een groot oplossend vermogen, zowel de engineers als de scientists, de praktische doeners of de analytische denkers. Zij kijken makkelijk vanuit meer perspectieven naar een probleem, en zijn inventief in het aandragen van slimme alternatieven. Op de inhoud, laten ze zich niets wijsmaken door iemand die niet in het zelfde vakgebied zit. Wat uitstekende teamleiders, en coaches, echter zo goed maakt, is hun vermogen te zien wat iemand bovenop zijn inhoudelijke kennis aan talenten meebrengt. Niet voor niets is het algemeen bekend dat IQ alléén niet succesvol maakt. En na EQ is het nu zelfs al AQ, het vermogen je aan te passen, flexibel te reageren op nieuwe omstandigheden, dat de echt succesvollen kenmerken.

Zo zal ook een ‘uitstekende teamleider’ waarnemen hoe zijn teamleden omgaan met conflictsituaties, langere termijnprocessen, doelen realiseren, samenwerking.Hoe communicatief vaardig zijn ze? Of blijken ze ineens talent voor klantcontact te hebben? Kunnen ze projectmatig grotere uitdagingen aan? Leidinggevend worden?

Een definitie.

De NOBCO-definitie uit 2004 luidt: “Coaching is een gestructureerd en doelgericht proces, waarbij de coach op interactieve wijze de gecoachte aanzet tot effectief gedrag door:

  • bewustwording en persoonlijke groei
  • -het vergroten van zelfvertrouwen en
  • het exploreren, ontwikkelen en toepassen van eigen mogelijkheden

Coach en coachee nemen ieder hun verantwoordelijkheid voor het proces.”

 

De eerste zin beschrijft voornamelijk het ‘wat’ van coaching. Het lijstje gaat over het ‘waartoe’. De laatste regel tenslotte geeft de belangrijkste uitgangspunten en voorwaarden aan en drukt impliciet ook de gelijkwaardigheid van coach en coachee uit.

In een volkomen vertrouwelijke omgeving vindt een reis plaats, naar vaak nog onbekend gebied voor de coachee. Fenomenen waar hij nog nooit eerder over nadacht, komen nu voor het voetlicht. In plaats van het vooral ondergaan van situaties (ook wel 1e positie genoemd), komt er nu die ‘pas op de plaats’ bij, extra perspectieven om situaties opnieuw in te schatten en anders te benaderen. Een 2e positie (hoe beleeft de andere betrokkene in dezelfde situatie het voorval) en de 3e positie (welke inzichten krijg ik als ik nog verder uitzoom en vanuit helikopterview beschouw wat er gebeurt?)  bieden nieuwe inzichten en reiken mogelijkheden aan voor andere besluiten tot gedrag.

Het NOBCO spreekt overigens ook wel van mentoring als het gaat om het aanleren van vaardigheden, kennis of competentie. Coaching kan zowel door iemand binnen als buiten de eigen organisatie plaatsvinden. Systemische aspecten, waarover in een ander blog meer, en thematiek kunnen overwegingen zijn om voor een externe coach te kiezen. Bijvoorbeeld wanneer rollen ‘beoordelaar’ en ‘coach’ in 1 persoon verenigd zijn.

Drie aspecten die samen succesvol maken.

Kennis professional die zijn ervaring en kennis (achterwiel) richting en beweging geeft en steeds zoekt naar de beste 'hoe' om die kennis toepasbaar te maken (voorwiel).

De beta-professional heeft regie, zet in beweging en inspireert zijn ‘fiets’: het achterwiel staat voor zijn opgedane kennis en ervaring; het voorwiel voor zijn ‘hoe’ hij, door competenties en vaardigheden, die kennis praktisch toepast. Elke professional kan baat hebben bij coaching van zichzelf en zijn voorwiel.

Je inhoudelijke bagage wordt uitgebeeld door het achterwiel (denk aan bagagedrager): dit is je vakkennis, zowel in theorie als in praktijk.

Het voorwiel geeft aan ‘hoe’ je je kennis en ervaring inzet om tot resultaat te komen. Welke vaardigheden en competenties zet je in, hoe beïnvloed je succesvol je omgeving?

Jouw persoonlijkheid, die achter- en voorwiel verbindt, in beweging zet én aanstuurt, is het zenuwcentrum en bron van talenten tegelijkertijd. Hier huist je schatkist aan talenten, en het inschattingsvermogen het juiste te doen in een situatie.

Wie coacht wie?

Ik mag hopen dat tegenwoordig elke leidinggevende ook coacht tijdens het werk. Heel direct, individueel en operationeel, afgestemd op waar de medewerker in zijn ontwikkeling staat. Soms is duidelijke instructie nodig, bij voorbeeld op de manier waarop ze een taak moeten aanpakken, bij anderen werkt het weer beter het gewenste eindplaatje te schetsen, en een derde verzint zelfs dat het liefste zelf.

Maar interne coaching kan ook plaatsvinden door een manager of senior die wat verderop in de organisatie werkzaam is. En die vanuit zijn ervaring en meesterschap af en toe gesprekken heeft, adviezen en tips geeft.

Maar waarvoor dan die externe coach?

Zoals de bèta-professional zich expert mag noemen in zijn vakgebied, het WAT, zo zijn er mensen die zich volledig toegelegd hebben op het HOE van (samen-)werken. Die snappen hoe gedrag en gedragsverandering in elkaar steekt, hoe groepsdynamieken werken en samenwerking, leiderschap en vaardigheden-ontwikkeling ‘werken’.

Dus juist voor die individuele extra talenten die mensen meenemen naar hun werk als inhoudsdeskundige, kan het nuttig zijn zo’n coach te hebben. Puur voor de ontwikkeling van het voorwiel en de fietser zelf!

Hier noemen we 7 redenen waarom die externe coach wél een goed idee kan zijn.

 

  1. Veilige ‘quarantaine-omgeving’.

De vertrouwelijkheid van externe coaching maakt dat je al je gedachten en gevoelens kunt bespreken. Bovendien zal de feedback die je krijgt, geen gevolgen voor je beoordeling hebben, maar je kunnen motiveren een volgende mijlpaal te behalen.

  1. Focus op jouw groei.

Dat ene moment in die paar weken dat je via een afspraak écht stilstaat bij je vaardigheden op de middellange termijn. Bovendien krijg je opdrachten mee in je gewone werk om nieuw gedrag uit te proberen, eens buiten je normale doen en laten te treden.

  1. Sparring partner op hoog niveau.

Er zijn coaches die jouw situatie snel kunnen inschatten en je op diverse manieren kunnen inspireren op een nieuw niveau te komen. Die net als jij een WO-achtergrond hebben en razendsnel schakelen in hun hoofd, en ook hun gevoel, intuïtie, empathie, kennis en ervaring inbrengen. En jou kunnen uitdagen datzelfde te doen. Een partner die naast je staat en met je meekijkt, en bij wie je diepste gevoelens en kwetsbaarheden een nieuw perspectief krijgen.

  1. State-of-the-art inzicht in je kunnen, willen en doen.

Zo, daar zijn ze, die super managementtermen. Ha! Toch zijn de meeste coaches zelf altijd bezig met hun professionele en persoonlijke ontwikkeling en doen ze de meest actuele inzichten op om jouw effectief authentiek gedrag te helpen realiseren. Als je een nieuwe elektrische auto wilt, ga je toch ook niet shoppen bij de plaatselijke skelterfabrikant?

  1. Bespaar tijd en energie.

Waarom zelf het wiel uitvinden als er al een scala aan beproefde alternatieven ligt? Veel coaches hebben tegenwoordig de instrumenten om je diepgaand inzicht te geven in het ontstaan van en de voorwaarden voor je huidige gedrag dat niet productief is. Ze leren je dus niet alleen in je huidige praktijk voor de betere oplossing te kiezen, je leert jezelf werkelijk kennen zodat je het in de toekomst zélf kunt veranderen.

Een coach treedt zo ook op als gids, zoals je iemand bij je Mount Everest expeditie inhuurt om je door de bergen heen te leiden. Die kent de omgeving, kan jou er uitstekend op voorbereiden en doorziet wat jij nodig hebt om die expeditie tot de succesvolle ervaring van je leven te maken.

  1. Een uitdaging van jewelste.

Stilletjes je uurtjes draaien en je echte passie in het bestuur van de tennisvereniging vinden, betekent per saldo een berg uren op je werk ‘corvee’ doen. Waarom jezelf niet uitdagen en meer voldoening uit te werk halen door je persoonlijke talenten bovenop je expertise te zetten?

  1. Een privé oefen-laboratorium

In coaching kom je in een soort bèta-omgeving, waar je frank en vrij nieuw gedrag kunt uitproberen, ‘proeven’ kunt doen op gebied van communicatie en op vaak humorvolle of scherpzinnige wijze antwoord krijgt hoe dit gedrag de ander beviel. Het is een soort dojo, een trainingsveld voor je vaardigheden. En natuurlijk mag je dan op je werk ‘voor het echie’ gaan.

Hoe kies je een coach?

Ga na welke leerdoelen je hebt, wat wil je kunnen, durven, toepassen na het traject coaching? Wat verwacht je van een coach, en welke regie wil je zelf nemen in het proces van coaching? Welke eigenschappen van de coach vind je nu van belang? Hoe ga ik dit achterhalen via een gesprek?

Heb je dit allemaal op een rij gezet, en mogelijk ook met je leidinggevende besproken, dan ga je op zoek. HR heeft wellicht suggesties. Bekijk relevante websites en ga praten met maximaal 3 coaches. Leg je wensen voor coaching op tafel. En wees kritisch in zowel de ‘klik’ als in de mate waarin je denkt dat deze coach jou werkelijk verder helpt. Leg maar eens enkele lastige vragen voor!

 

“Ik was 28 en dacht warempel dat van me verwacht werd dat ik alles zelf uitvond. Dat ik mijn salaris niet waard was als ik niet op elke vraag een antwoord had of snel vond. Tot die ene oudere collega me zei “Hee, je weet toch dat je gewoon naar je manager toe moet stappen als je er niet uit komt hè? Ik zie je zo vaak laat nog aan het werk hier.” Hij deed het licht aan bij me, voor het eerst reageerde ik niet met “Nee joh, ik verzin het zelf wel, ik ben toch niet gek?” maar vroeg ik een gesprek aan. Ik was eindelijk over mijn eigen verkrampte zelfbeeld gesprongen.

 

Contact

Behoefte aan meer informatie of een afspraak inplannen? Mail me of stuur uw gegevens hieronder in. Ik neem z.s.m. contact op.
  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
Over de schrijver
Maatje Bon (1966) richt zich op persoonlijke en teamontwikkeling in voornamelijk kennis-rijke organisaties. Hoe verkrijg je als content professional impact en word je een boegbeeld en -bescheiden- maar zelfbewuste beïnvloeder? Hoe werk je in een team vanuit ieders talenten en krijgt elk teamlid de rollen die hem werkelijk passen? Rustige transformaties voor mens en organisatie kunnen en zullen dan, als een biologisch proces, tot stand komen. Tevens is Maatje auteur en inspirator vanuit 'ancient transmissions', die de menselijke maat der dingen van het leven beschrijven.
Reactie plaatsen

Download hier jouw exemplaar!

Lees hier je tips voor effectiever werken met meer plezier. Een aanstekelijk boekje dat je op de uitgebluste momenten net even over de drempel kan helpen.  
No opt-in form has been selected